شرایط دادخواست و ضمانت اجرای آن

محمدرضاپوست چی

وکیل پایه یک دادگستری

مقدمه

با توجه به اینکه شروع به رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می باشد.و به دلیل نقش و اهمیت آن قانون گذار،شرایطی را برای تنطیم دادخواست،در مواد قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی(ق.آ.د.م)پیش بینی نموده است.

نه تنها،تنظیم دادخواست دارای شرایط خاصی است؛بلکه گاهی دادن دادخواست نیز مقیًد به زمان خاص می باشد.مانند؛دادخواست دعوی تقابل که تا پایان جلسه اوًل دادرسی پذیرفته

می گردد.ما در این مقاله به اختصار در پی معرفی شرایط تنظیم دادخواست و ضمانت اجرایی که قانونگذار برای عدم رعایت آن معین کرده می باشیم.

اهمیت دادخواست

ارائه دادخواست،اوَلین اقدام جهت طرح دعوا است.و تنظیم آن با توجه به شرایط مندرج در قانون،مهمترین مرحله شروع دادرسی است.که عدم رعایت تشریفات قانونی،موجب سرگردانی اصحاب دعوا،اطاله دادرسی و حتَی می تواند،موجب محکومیت طرفی گردد که در ماهیت ذی حق است.

باتوجه به عدم گسترش فرهنگ مشاوره و مراجعه به وکیل دادگستری و از سوی دیگر فقر اطلاع حقوقی در جامعه،موجب اقدام و تنظیم دادخواست هایی می گردد،که نه تنها باعث احقاق حق و رفع منازعه میان اصحاب دعوا نگردیده بلکه مشکل جدیدی بر مشکلات آنان افزوده است.

  شرایط دادخواست                                                                      قانون گذار در ماده 51(ق.آ.د.م)شرایط دادخواست را عنوان نموده است.که عبارت است از:

1-        دادخواست باید به زبان فارسی و در روی برگ های چاپی مخصوص نوشته شود.

در قانون ضمانت اجرایی برای آن پیش بینی نشده است.وعلت آن به این دلیل است،که اگر دادخواست به زبان فارسی و یا در برگ چاپی مخصوص تنظیم نگردد،در اصل دادخواستی به وجود نیامده تا قابل ثبت،و رفع نقص باشد.و چنین برگی از سوی دفتر دادگاه،به عنوان دادخواست پذیرفته نخواهد شد.

2-              نام،نام خانوادگی،نام پدر،سن،اقامتگاه،و حتی الامکان شغل خواهان

  از شرایط مندرج در این بند(بنداول ماده 51 ق.آ.د.م)تنها نام،نام خانوادگی و اقامتگاه خواهان است،که عدم درج آن در دادخواست،موجب صدور قرار فوری رد دادخواست از سوی مدیر دفتر دادگاه می گردد.(ماده 56 ق.آ.د.م)و از آنجا که مشخصات خواهان و اقامتگاه او

ذکر نگردیده،تا قرار صادره به نشانی او ابلاغ گردد.و قانون گذار نیز تکلیف مدیر دفتر را پس از صدور قرار مشخص ننموده است.با استفاده از وحدت ملاک مواد 344 و 384 (ق.آ.د.م)

می توان نتیجه گرفت؛که در اینجا نیز مدیر دفتر دادگاه،قرار صادره را به دیوار دادگاه الصاق    می نماید.این قرار نسبت به اصحاب دعوا ظرف ده روز از تاریخ الصاق قابل اعتراض در همان دادگاه می باشد. style="font-size:20.0pt;line-height:115%;font-family:"Arial","sans-serif"; mso-ascii-theme-font:minor-bidi;mso-fareast-font-family:Arial;mso-fareast-theme-font: minor-bidi;mso-hansi-theme-font:minor-bidi;mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi">                                              3-نام،نام خانوادگی،اقامتگاه و شغل  خوانده              عدم ذکر مشخصات خوانده طبق بند مذکور(بند 2 ماده 51 ق.آ.د.م) موجب می گردد

که، دادخواست از سوی مدیر دفتر دادگاه پذیرفته شود،ولی به جریان افتادن آن تا رفع نقص توقیف می گردد.

در خصوص اقامتگاه خوانده،با توجَه به این که نوشتن نشانی خوانده در دادخواست الزامی است.امًا چنانچه خواهان از آن آگاه نباشد،می تواند مراتب را به دفتر دادگاه اعلام دارد،و در این صورت دادخواست با هزینه ی خواهان از طریق روزنامه ابلاغ می شود.(ماده73ق.آ.د.م)

4-             تعیین خواسته و بهای آن

   یکی از مهمترین مراحل تنظیم دادخواست،تعیین خواسته است.خواهان باید هدف خود را از اقامه دعوا مشخص،و بر آن اساس خواسته خود را تعیین نماید.

اهمیت تعیین خواسته از آنجا ناشی می گردد،که از طرفی دادگاه را مکلَف می نماید،به تمامی خواسته های مندرج در قسمت مربوط دادخواست به همان صورت که آمده است،رسیدگی و در خصوص آن تصمیم گیری نماید.و از سوی دیگر،حکم کردن به زاید بر میزان خواسته،و رسیدگی به آنچه که از سوی خواهان خواسته نگردیده است.(حتَی اگر محقَ باشد) نیز خلاف قانون است.

علاوه بر خواسته،بهای آن نیز باید در دادخواست،تعیین گردد.مگر آن که تعیین بها ممکن نبوده و یا خواسته،مالی نباشد.(بند 3 ماده 51 ق.آ.د.م)

ضرورت تعیین بها (قیمت،ارزش)خواسته را ماده 61 (ق.آ.د.م) این گونه بیان می نماید؛

«از نظر هزینه ی دادرسی و امکان تجدیدنظرخواهی همان مبلغی استکه در دادخواست قید شده است،مگر این که قانون ترتیب دیگری معیَن کرده باشد.»                                                                                                    

5-             تعهدات و جهات استحقاق خواهان

تعهدات و جهاتی که به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه می داند،به طوری که مقصود واضح و روشن باشد.(بند 4 ماده 51 ق.آ.د.م)

6-              آنچه که خواهان از دادگاه درخواست دارد.

با توجه به این که تعیین خواسته و بهای آن در بند 3 ماده 51 (ق.آ.د.م) پیش بینی شده است. در این جا منظور از«آنچه خواهان از دادگاه درخواست دارد»(بند 5 ماده 51 ق.آ.د.م)

درخواست هایی است که جزء خواسته محسوب نمی شوند.بلکه اموری تبعی هستند که به تبع دادخواست،جهت جبران خسارت دادرسی، از دادگاه درخواست می گردد؛تا درصورت اثبات اصل دعوا،ضمن محکومیت خوانده نسبت به اصل خواسته،در خصوص جبران این خسارات نیز حکم صادر نماید.این خسارات از قبیل؛هزینه دادرسی،حق الوکاله وکیل ،خسارت تأخیر انجام تعهد و دیگر خسارات دادرسی می باشد.درخواست های؛تأمین دلیل،تأمین خواسته ودستور موقت را نیز می توان مشمول این بند از ماده 51 (ق.آ.د.م)دانست.

نکته قابل ملاحظه در این جا این است که،قانون گذارنبودن شرط مذکور را نیز از موارد توقیف دادخواست دانسته است(بند 2 ماده 53 ق.آ.د.م) در این خصوص دکتر عبدالله شمس در جلد دوَم کتاب آیین دادرسی مدنی صفحه 49 آورده است.«امَا چون جای ویژه ای برای نوشتن آن،جز قسمت(شرح دادخواست)،وجود ندارد و تصریح نشدن آنها،با توجَه به آگاهی نداشتن دفتر دادگاه به درخواست های تبعی خواهان،نمی تواند نقص شمرده شود و افزون بر آن،

مکلَف نمودن خواهان به درخواست تمام حقوقی که قانوناٌ داراست بر خلاف اصول است،

توقیف دادخواست و صدور اخطار رفع نقص توسَط دفتر دادگاه به این سبب خالی از وجه است»

البتَه لازم به توضیح است،در حال حاظرآنچه که در رویَه عملی دادگاهها جاری است،دفتر دادگاه نسبت به شرط مندرج در این بند توجَه نمی کنند. و اخطار رفع نقص و قرار ردَ دادخواست به

دلیل عدم رعایت این بند از ماده 51( ق.آ.د.م) صادر نمی کنند.

7-             قید تمام ادله و وسایل اثبات دعوا

ذکر (تمام)ادله و وسایلی که خواهان برای اثبات ادعای خود دارد،از اسناد و نوشتجات و اطلاع

مطلعین و غیره،ادلَه مثبته به ترتیب و واضح نوشته می شود و اگر دلیل،گواهی گواه باشد،

خواهان باید اسامی و مشخصات و محل اقامت آنان را به طور صحیح معیَن کند.(بند 6 ماده 51ق.آ.د.م)

ضمانت اجرای عدم رعایت بند های 7،6،5،4،3 این مقاله(بند های 6،5،4،3،2 ماده 51ق.آ.د.م)

مدیر دفتر دادگاه نقایص دادخواست را به طور کتبی و مفصل به خواهان اطلاع می دهد.

از تاریخ ابلاغ اخطار رفع نقص به خواهان ،مدت ده روز به او مهلت می دهد،تا نقایص را

رفع نماید.

اگر در این مدَت خواهان،به هر دلیلی اقدام به رفع نقص نکرد. دادخواست به موجب قراری

که مدیر دفتر صادر می کند،رد می گردد.

این قرار به خواهان ابلاغ می شود.و از تاریخ ابلاغ،نامبرده می تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به همان دادگاه شکایت نماید.رای دادگاه در این خصوص قطعی است.

لازم به توضیح است،که شکایت از این قرار نیاز به ارائه دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی ندارد.

8-              امضای دادخواست دهنده و در صورت عجز از امضاء،اثر انگشت او

قانون گذار،برای عدم رعایت این شرط،ضمانت اجرایی تعیین ننموده است. و این امر را نباید دلیل کم اهمَیَت بودن امضاء دادخواست دانست.شاید دلیل آن این باشد که این نقص

در هر زمانی قابل جبران است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: